» Home
» Croatian Language » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
» Home
» Science » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
» Home
» History » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
» Home
» Education » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
» Home
» Culture And Arts » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
» Home
» Religion » Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
Artur Bagdasarov and Vinicije Lupis creating a bridge of friendship between Armenia and Croatia
Numerous historical connection between Croatia and Armenia
In the middle Mrs. Naira Asatrian, president of Armenian-Croatian Society in Dubrovnik, on the left Dr. Artur Bagdasarov and on the right Dr. Vinicije Lupis, during the promotion of the monograph organized in Dubrovnik.
Summary. Artur Bagdasarov (Moscow) and Vinicije Lupis (Dubrovnik) are the authors of an important book Armenija - domovina sv. Vlaha (Armenia - Homeland of St Blaise), dealing with the history St. Blaise tradition in the city of Dubrovnik, going back to the 10th century. St. Blaise, known in Croatia as Sveti Vlaho, is an Armenian saint who lived in 3rd and 4th centuries. The monograph provides a detailed account of historical contactcts between Croatians and Armenians. Dr. Artur Bagdasarov is an expert in Croatian linguistics, while Dr. Vinicije Lupis is a distinguished Croatian historian.
The title page of the book Armenia - Homeland of St. Blaise, published in 2015 by the Matrix Croatica society in the town of Ston near Dubrovnik, in Croatian language.
Predstavljena knjiga "Armenija – domovina sv. Vlaha" u Dubrovniku
U dvorani samostana sv Klare predstavljena je knjiga „Armenija – domovina sv. Vlaha“ čiji su autor ruski jezikoslovac, slavist i kroatist Artur R. Bagdasarov i povjesničar i voditelj Područnog centra 'Ivo Pilar' u Dubrovniku Vinicije B. Lupis. Radi se o prvoj znanstveno popularnoj knjizi o armenskim prepoznatljivostima na hrvatskom jeziku, kazao je Bagdasarov. Dodao je kako je zajedno s kolegom Lupisom nastojao hrvatskom čitateljstvu pružiti opće informacije o armenskom narodu, njegovoj kulturi, baštini i duhovnosti u povijesnom kontekstu, od vremena prvih godina kršćanstva do početka 20. stoljeća.
Ističući zajedničke brojne poveznice između armenskog i hrvatskog naroda Vinicije Lupis je posebno istaknuo vezu Dubrovnika i Armenije, odnosno kult gradskog zaštitnika sv Vlaha iz armenske Sebaste koja u predstavljenoj knjizi svjedoči o neprekinutoj duhovnoj vezi između dvaju naroda. Među ostalim, Lupis je podsjetio na 1902. godinu kada je nadbiskup Sebaste posjetio Dubrovnik kako bi upoznao Grad koji je za svog nebeskog zaštitnika odabrao Armenca, sv Vlaha.
Dubrovnik je kao važno trgovačko središte između Istoka i Zapada bio stjecištem različitih naroda i kultura, a među brojnim strancima u Dubrovniku su boravili i Armenci, kazao je Lupis.
Od dubrovačkih Armenaca, većinom trgovaca, u povijesti je kao najpoznatija ostala zabilježena osobnost Gjuro (Armen) Baglivi, glasoviti profesor medicine i liječnik papa Inocenta XII i Klementa XI, rekao je Lupis, ističući i kako je Dubrovčanin, nadbiskup Rajmund Kunić početkom 18. stoljeća bio vjerskim poglavarom katoličkih Armenaca u Maloj Aziji. Najvažnija poveznica Armenaca i Hrvata je isusovac Josip Marinović iz Perasta koji je napisao prvu povijest Armenaca na Zapadu, položivši tako temelj suvremenom istraživanju armenske povijesti u Europi, napomenuo je Vinicije B. Lupis.
Podupiranje izdavaštva o dubrovačkim baštinskim temama kao i promicanje kulta sv Vlaha, zaštitnika Dubrovačke Republike i više je nego dovoljan razlog što smo pomogli izdavanje ove vrijedne knjige, kazao je predsjednik Društva prijatelja dubrovačke starine (DPDS) Denis Orlić.
Predsjednica Armensko-hrvatskog društva prijateljstva iz Dubrovnika pijanistica Naira Asatrian naglasila je važnost približavanja armenskog naroda i njegove kulture i baštine hrvatskoj javnosti. Ona je kazala kako se nada da će i predstavljena knjiga pomoći u spoznavanju niza dosad nepoznatih činjenica o Armeniji, osobito tragičnih događaja poput turskog pogroma nad Armencima od prije sto godina koji je nedavno i papa Franjo nazvao „prvim genocidom u XX stoljeću“.
Izdavač „Armenije – domovine sv Vlaha“ je Ogranak Matice Hrvatske iz Stona, a ovitak knjige s likom dubrovačkog nebeskog zaštitnika izradio je akademski slikar Eugen Varzić.
Dr. Artur Bagdasarov, Naira Asatrjan, pianist, and Vinicije Lupis Eugen Varžić, Croatian painter: Sv. Vlaho (St. Blaise)
Most prijateljstva i suradnje Armenije i Hrvatske
Veleštovani i dragi Hrvati, gospođe i gospodo, dobra vam večer! Iznimno mi je drago što večeras mogu biti s vama. Drago mi je što imam čast, u prigodi predstavljanja naše knjige, reći nekoliko riječi o njoj te najsrdačnije zahvaliti organizatoru predstavljanja Matici hrvatskoj ogranku Ston a također Društvu prijatelja dubrovačke starine, Dubrovačkoj biskupiji, likovnomu umjetniku, oblikovatelju korica knjige Eugenu Varziću, recenzetima Branku Matuliću i Tomislavu Šeparoviću, lektorici Karmen Prosoli te svima na pomoći i potpori u nastanku knjige. Posebno bih zahvalio Društvu prijatelja Armenije u Dubrovniku, njezinoj predsjednici gospođi Nairi Asatrjan. Dopustite mi da istaknem činjenicu da su na pripremi knjige sudjelovali ljudi iz različitih gradova i država: Dubrovnik, Ečmijadzin, Jerevan, Moskva, Poreč, Rijeka, Ston, Split, Zagreb. Knjiga je spojnica između Istoka i Zapada, most koji povezuje i zbližava Armeniju i Hrvatsku tijesnim duhovnim i kulturnim vezama.
U početku želio bih se osvrnuti na ideju nastanka knjige Armenija - domovina sv. Vlaha. Pregledavao sam hrvatsku opću enciklopediju i uočio da su Hrvati dobro upozanati sa zapadnim kulturama i da malo znaju o kršćanskim kulturnim vrjednotama Istoka, posebno Armenije. Napisao sam nekoliko priloga iz povijesti armenske kulture i moji prijatelji (prof. Milan Nosić iz Rijeke i prof. Jan Gejvandov iz Moskve) rekli su mi da trebam nastaviti svoje pisanje o Armeniji jer na kraju može od toga ispasti vrijedna knjiga o sličnim sudbinama dvaju naroda. Tražeći na mrežnim stranicama podatke o bilo kakvim armensko-hrvatskim vezama, neočekivano sam naišao na članak mojega suatora Vinicija Lupisa „O armensko-hrvatskim kontaktima”. Napisao sam mu zahvalnicu za taj članak i predložio da poradimo na zajedničkoj knjizi. Tako je počelo naše zajedničko pisanje knjige pa i prijateljstvo. Ovom prigodom htio bih zahvaliti i mojemu suautoru, doktoru Viniciju Lupisu na upornosti, trudu i zanosu koji je ulagao i ulaže u traganje za istinom, te mu zaželjiti puno uspjeha u daljnjem radu i stvaralaštvu.
U našoj knjizi mogu se naći osnovni podatci o Armeniji, uglednim predstavnicima naroda, crkvi, staroarmenskim spomenicima arhitekture, o armenskom jeziku i poslovicama. Tu će se hrvatski čitatelj upoznati s armenskim srednjovjekovnim minijaturama, zlatarstvom, knjigotiskanjem i pojedinim povijesnim gradovima. Posebna je pozornost posvećena tragičnim stranicama armenske povijesti, genocidu nad Armencima od strane Osmanlijskoga Carstva. Ovo govorim samo radi uvida u to o kako širokoj temi je riječ u knjizi.
Postoje duboke duhovne, kulturne i povijesne veze između Armenije i Hrvatske Primjerice, naš zajednički svetac, sveti Vlaho (arm. surb Barceg, rus. sv. Vlasij), parac Dubrovnika, rođen je u Armeniji i bio je biskup armenskoga grada Sebaste. Đuro Armen Baglivi, medicinski pisac, profesor teoretske medicine na rimskom arhiliceju i liječnik papa Inocenta XII. i Klementa XI., također je bio Armenac, rođen u Dubrovniku u drugoj polovici 17. stoljeća. Isusovac Josip Marinović iz Perasta, koji je djelovao u drugoj polovici 18. stoljeća, napisao je prvu povijest Armenaca na Zapadu, a fra Vincencije Kelez u 19. stoljeću bio je misionar u Armeniji i dobar poznavatelj armenskoga jezika. Kongregacija mhitarista, benediktinskih redovnika Armenske katoličke crkve, u svojoj tiskari u Beču objavila je više od 200 hrvatskih knjiga. U njoj su tiskali i hrvatski politički dnevnik Novi pozor koji je promicao hrvatske nacionalne interese u Austro-Ugarskoj Monarhiji. Kao dobar konkretan primjer prijateljskih armensko-hrvatskih veza u prvoj polovici 19. st. možemo navesti također i dopisivanje vojnoga graditelja, generala Nikole Maštrovića (1791. - 1851.) s armenskim redovnicima Mhitarističke kongregacije u Beču. Neobično srdačni i prijateljski odnosi povezivali su Nikolu Maštrovića s monsinjorom Azarijanom pa se već iz njihovih pisama jasno vidi da je Nikola Maštrović katoličke crkve u Priboju i Vrhovinama, te mnoge druge crkve na području oko Plitvičkih jezera, sagradio ili obnovio upravo zahvaljujući, uz ostalo, armenskomu nadbiskupu Azarijanu i armenskoj katoličkoj zajednici u Beču. Godine 1940./41. zagrebački kanonik Kamilo Dočkal objavljuje u znanstvenom časopisu Bogoslovska smotra u nekoliko brojeva članak “Povijest armenske crkve”, a 1942. god. u časopisu Obnovljeni život se (vol. 23., br. 1., lipanj 1942., Zagreb, str. 109. - 122.) pojavljuje se u prijevodu Stjepana Polgara članak “Crkva u modernoj Turskoj”, predavanje svećenika Wilhelma de Viresa na Orientalnom Institutu u Rimu o tragičnom i žalosnom stanju armenskih, grčkih i sirijskih kršćana u tadanjoj Turskoj. Poznato je, uzgred budi rečeno, da je hrvatski povjesničar umjetnosti Antun Bauer (1911. – 2000.) na temelju arheoloških, arhitekturnih, vjerskih i drugih armensko-hrvatskih sličnosti npr. u tropletu (troprutasti ili trokraki pleter) povezivao postanak glagoljice s armenskim pismom koje je stvorio Mesrop Maštoc oko 406. godine.
Naša je knjiga nastavak tih prijateljskih kulturnih tradicija i kršćanskih veza između naroda Armenije i Hrvatske. Sličnih knjiga nema ili ima vrlo malo u svijetu jer se obično u drugim knjigama upoznajemo sa zemljama i njihovim kulturama uz pomoć prijevoda. To je prvi u hrvatskoj povijesti iznimno važan pothvat usmjeren na pisanje i objavljivanje knjige na hrvatskom jeziku o Armeniji i armensko-hrvatskim kulturnim vezama. Osim toga, knjiga je konkretan primjer narodne diplomacije, međuljudskih odnosa dvaju naroda, armenskoga i hrvatskoga. Veoma često narodna diplomacija i obični ljudski kontakti čine mnogo više nego službeni odnosi između država. Ova knjiga je opipljiv primjer kulturnih i prijateljskih odnosa, zajednički plod ruskoga kroatista i hrvatskoga povjesničara. Ona je napisana znanstveno-popularnim stilom i ima informacijsko-kulturološki karakter što će izazvati, nadamo se, širok interes u Hrvatskoj pa i dobar uzor mogućemu zajedničkomu stvaralaštvu u drugim zemljama. Dakako, ostat će u povijesti njegovanja, učvršćivanja i produljivanja kulturnih veza, dobar i zoran primjer sadanjim i budućim naraštajima. Ova knjiga je na simboličan, pa i duhovnokulturan način, produžetak biskupskoga štapa sv. Vlaha iz Armenije prema Dubrovniku i Hrvatskoj.
Prvo što uvijek pada na pamet ovdje u Dubrovniku i Stonu, dakako, naš je zajednički svetac Vlaho, kojega u Armeniji zovu Surb Barceg, a u Rusiji sveti Vlasij Sevastijski. Zovete ga parcem Dubrovnika jer je zaista zagovornik, odvjetnik i zaštitnik Dubrovnika. On se srastao ne samo s ovim lijepim krajem i narodom nego je i duhovno, kulturno zbližio naše narode. Njegov lik je prisutan ne samo na zastavi i po zidovima vašega grada nego i u našim dušama i srcima. Prikazujemo ga kako u ruci drži Dubrovnik – simbol slobode, vjere, ljubavi, tolerancije i kulture. On je u biti most našega prijateljstva i suradnje.
I na koncu sve vas još jednom pozdravljam i zahvaljujem na zanimanju za naš trud. Neka vam sv. Vlaho podari mir, ljubav, osobnu i obiteljsku sreću. Kako se u vašoj pjesmi veli u čast svetoga Vlaha: „Tako je bilo i tako će biti, iz dana u dan, iz vijeka u vijek!".
Artur Bagdasarov
Dr. Artur Bagdasarov, Naira Asatrian, pianist, and Dr. Vinicije Lupis The mountain of Ararat, viewed from the Armenian plain. Khor Vilap, Armenian Apostolic church under the mountain of Ararat. Tatev monastery in Armenia.
Dr. Artur Bagdasarov and Dr. Vinicije Lupis with Dr. Stjepan Krasić, Croatian Dominican and distinguished historian
For those who can read Armenian...
Հայաստանը սուրբ Վլասի հայրենիքն է
"Հայաստանը սուրբ Վլասի հայրենիքն է" գիրքը ռուսաստանցի խորվաթագետ Ա.Ռ.Բաղդասարովի և խորվաթ պատմաբան Վ.Բ.Լուպիսի համատեղ աշխատությունն է: Այն նվիրված է Հայաստանի պատմությանն ու մշակույթին, ինչպես նաև հայ-խորվաթական` անցյալի և ներկայի հարաբերություններին:
Գիրքը պարունակում է բազմաթիվ նկարազարդումներ և բաղկացած է ներածությունից, վեց մասից, վերջաբանից, գրականության ցանկից, հեղինակների համառոտ կենսագրություններից, խորվաթերեն, հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն ամփոփումներից:
Գրքի առաջին չորս մասում ներկայացված են հիմնական տեղեկություններ Հայաստանի, հայոց լեզվի, մշակույթի, եկեղեցու, գրատպության, մանրանկարչության, միջնադարյան խաչքարերի, դուդուկի մասին, որոնք համեմված են հայ ժողովրդի մշակույթն արտացոլող առածներով:
Այն ներառում է հոգևոր և աշխարհիկ ճարտարապետության կոթողների` Համբերդի, Հառիճավանքի, Արուճի, Հաղպատի, Գառնիի, Գեղարդի, Գոշավանքի, Երևանի, Երերույքի, Զվարթնոցի, Զորաց քարերի (Քարահունջ), Կարմրավորի, Կեչառիսի, Քոբայրի, Մակարավանքի, Մարմաշենի, Մատենադարանի, Նորավանքի, Հովհանավանքի, Օձունի, Սաղմոսավանքի, Սանահինի, Սևանավանքի, Տաթևի, Խոր Վիրապի, Էջմիածնի նկարագրությունը, ինչպես նաև ծանոթություն պատմական քաղաքների հետ` Անի, Մուշ, Սեբաստիա, Սիս: Ընթերցողը կգտնի նաև տեղեկություններ ազգային պատմության, գիտության և մշակույթի առանձին ներկայացուցիչների մասին, որոնց թվում` Գրիգոր Լուսավորիչ, Մեսրոպ Մաշտոց, Գրիգոր Նարեկացի, Անանիա Շիրակացի, Մխիթար Հերացի, Թորոս Ռոսլին, Հովհաննես (Իվան) Այվազովսկի, Կոմիտաս, Գարեգին Նժդեհ:
Գրքի հինգերորդ և վեցերորդ մասը նվիրված է հայ ժողովրդի պատմության ողբերգական էջերից մեկին` Մեծ Եղեռնին, որի հետևանքով Օսմայան տիրապետությունում ապրող երկու միլիոն հայերից մոտ մեկ ու կես միլիոնը ոճրագործության զոհ դարձավ, իսկ կենդանի մնացածները տեղահանվեցին, սփռվեցին աշխարհով մեկ: հինգերորդ մասում զետեղված է նաև հայ ոսկերչական արվեստի պատմությանը նվիրված հոդված: Հեղինակները հատուկ ուշադրության են արժանացրել հայ-խորվաթական ազգային -մշակութային և հոգևոր առանձին կապերի բացահայտմանը: Այդ թվում են` Դուբրովնիկ քաղաքի հովանավոր սուրբ նահատակ Վլաս Սեբաստացին (վախճ. մոտ . 316) `հայ. սուրբ Բարսեղ, ռուս. Վլասի Սեբաստիյսկի; Ինոկենտի 12-րդ պապի և Կլիմենտ 11-րդ պապի անձնական բժիշկ, եվրոպական հայտնի տեսաբան Ջուրո Արմեն Բաղլիվին` Դուբրովնիկից; Եվրոպայում` հայ ժողովրդի պատմության առաջին գրքերից մեկի հրատարակիչ, ճիզվիտ Իոսիպ Մարինովիչը`Պերաստից, ինչպես նաև Վենայի Մխիթարյան միաբանության գործունեությունը, նվիրված խորվաթերեն և այլ լեզուներով գրքերի հրատարակմանը:
Գրքի հեղինակները, ընթերցողին ներկայացվող թեմաներով, խորվաթերեն մի շարք աշխատություններ են հրատարակել, որոնցից մի քանիսը նշված են գրականության ցանկում: Հուսով ենք, որ մեր գիրքը կնպաստի Հայաստանի և Խորվաթիայի ժողովուրդների միջև բարեկամության հաստատմանն ու ամրապնդմանը, կպահպանի և կբազմացնի անցյալի, ներկայի և ապագայի հոգևոր ու մշակութային արժեքները:
"Հայաստանը սուրբ Վլասի հայրենիքն է" գիրքը գիտահանրամատչելի բնույթ է կրում, նախատեսված է հայ-խորվաթական կապերով, հայ մշակույթով ու պատմությամբ հետաքրքրվողների, ինչպես նաև ընթերցողների լայն շրջանակների համար:
Հեղինակները խորին շնորհակալություն են հայտնում բոլոր նրանց, ովքեր իրենց օգնությունն են ցուցաբերել այս գրքի հրատարակման գործում` Ն.Ասատրյան, Ե.Վարզիչ, Ա.Գիվարգիզյան, Բ.Մատուլիչ, Մ.Նոսիչ, Զ.Պրոսոլի, Կ.Պրոսոլի, Ի.Ստեպիչ, Տ.Շեպարովիչ:
Formated for CROWN by Darko Žubrinić Distributed by www.Croatia.org . This message is intended for Croatian Associations/Institutions and their Friends in Croatia and in the World. The opinions/articles expressed on this list do not reflect personal opinions of the moderator. If the reader of this message is not the intended recipient, please delete or destroy all copies of this communication and please, let us know!
